﷽

پیامبر(ع) گواه بر اعمال همگان
سوره نساء، آیه ۴۱

فَكَيْفَ إِذَا جِئْنَا مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ بِشَهِيدٍ وَجِئْنَا بِكَ عَلَىٰ هَٰؤُلَاءِ شَهِيدًا

ترجمه: پس چگونه است [حال مردم] هنگامی که از هر امتی گواهی [که پیامبر آنان است بر اعمالشان] بیاوریم و تو را بر آنان گواه آوریم؟

 توضیح: بنابر این آیه، پیامبر گرامی اسلام(ص) نه تنها چون سایر انبیا الهی، شاهد بر اعمال امت خویش است؛ بلکه گواه بر اعمال انبیای گذشته نیز می باشد. ( ضمیر هولاء در روایات به گواه آن امت های پیشین؛ یعنی انبیای سابق بر می گردد.) این فضیلتی بسیار بزرگ برای آن حضرت می باشد. مقصود از شهادت بر اعمال در قرآن، بیان حقیقت و باطن اعمال است. بر این اساس، انبیاء و اولیای الهی و در راس همه، وجود گرامی پیامبر اسلام(ص) به عنوان انسان کامل و برترین مخلوقات از چنان مرتبه ای برخوردار می‌گردند که می‌توانند باطن و حقیقت بندگان را مشاهده و در روز قیامت در صف شاهدان اعمال برآمده و نیک سیرتی یا پلیدی آنان گواهی دهند. دیگر شاهدان اعمال در روز قیامت، زمین، اعضای بدن، فرشتگان و … می باشد. گفتنی است ادای شهادت در روز قیامت، به معنای آگاهی و علم به اعمال در دنیا می باشد.

حدیث: امام صادق(ع) : ” تعرض الاعمال على رسول الله صلى الله عليه وآله أعمال العباد كل صباح أبرارها وفجارها فاحذروها، همه اعمال بندگان اعم از نیکان و اشرار هر صبح بر پیامبر خدا عرضه می گردد.”

کافی، ج ۱ ص ۲۱۹ ح ۱

﷽

درود خدا بر پیامبر(ص)
سوره احزاب، آیه ۵۶

إِنَّ اللهَ وَ مَلائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَى النَّبِیِّ یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلیما

ترجمه: همانا خدا و فرشتگان بر پیامبر درود و رحمت می‌فرستند ای اهل ایمان درود بفرستید و آنگونه که شایسته است تسلیم او باشید

توضیح: مقام و منزلت والای پیامبر گرامی اسلام(ص) تا جایی که خداوند متعال خود بر او درود فرستاده است فرشتگان نیز با هم سو گشته اند.‌ از این رو خداوند از مومنان نیز می‌خواهد تا آنان نیز هم ندا با او و فرشتگان، بر مقام والای رسول گرامی اسلام(ص) درود فرستاده و در مقابل سخنان وی کاملا تسلیم و فرمانبردار باشد. مقصود از درود خداوند بر پیامبر، نزول رحمت خاصه بر آن حضرت و اجابت خواسته وی است. مقصود از درود فرشتگان بر آن حضرت نیز، دعا برای وی یا همان ذکر شریف صلوات است که دارای ثواب بسیار و برکات زیاد می باشد.

حدیث: امام باقر و امام صادق(علیهما السلام) : “أَثْقَلُ مَا یوضَعُ فِی الْمِیزَانِ یوْمَ الْقِیامَةِ الصَّلاةُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیتِهِ؛ سنگین‌ترین عملی که در روز قیامت بر ترازوی اعمال گذاشته می‌شود صلوات بر محمد و اهل بیتش است".

قرب الاسناد، ص۱۴ح۴۵

﷽

 عدم درخواست اجر در برابر رسالت
سوره فرقان، آیه ۵۷

قُلْ مَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلَّا مَنْ شَاءَ أَنْ يَتَّخِذَ إِلَىٰ رَبِّهِ سَبِيلًا

 ترجمه: بگو من از شما در برابر تبلیغ دین هیچ پاداشی نمیخواهم جز اینکه هر که بخواهد می‌تواند از برکت هدایت من راهی به سوی پروردگارش بگیرد.

 توضیح: هنگامی که به سیره تبلیغی انبیا در قرآن مراجعه می‌کنیم، بیش از همه به موضوع اخلاص و خدا محوری در گفتار آنان برمی خوریم. این فضیلت تأثیر فراوانی در موفقیت تبلیغ معارف و احکام دین دارد؛ زیرا روشن‌ترین گواه بر ۳ به دعوت آنان و پاکی فکر و برنامه شان دارد؛ چرا که مدعیان دروغین، مقاصد مادی و معنوی فراوانی برای دعوت مردم به خویشتن دارند. از این رو، فرستادگان خداوند بارها در دعوت مردم به خداوند، این مطلب را تکرار و بر عدم درخواست مزد و پاداش در برابر هدایت مردم تصریح نموده اند. در آیه فوق تنها مزد رسالت پیامبر اسلام(ص) هدایت مردم نامیده شده است. گفتنی است از تکرار این مطلب در قرآن، معلوم می‌شود که امور مادی از بزرگترین موانع گرایش مردم به دین می‌باشد.

حدیث: فرازی از دعای ندبه با اشاره به آیه شریفه: “كانُوا هُمُ السَّبيلَ اِلَيْكَ؛ همان امامان راهی به سوی تو هستند.”

المزار الکبیر، ص ۵۷۶

عَن أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام:
الْعَبْدُ بَيْنَ ثَلَاثٍ بَلَاءٍ وَ قَضَاءٍ وَ نِعْمَةٍ، فَعَلَيْهِ لِلْبَلَاءِ مِنَ اللَّهِ الصَّبْرُ فَرِيضَةً وَ عَلَيْهِ لِلْقَضَاءِ مِنَ اللَّهِ التَّسْلِيمُ فَرِيضَةً وَ عَلَيْهِ لِلنِّعْمَةِ مِنَ اللَّهِ الشُّكْرُ فَرِيضَةً. (المحاسن، ج۱، ص۶، ح۱۷)

امام صادق علیه السلام:

انسان هميشه در يكى از سه حالت است:
بلاء و گرفتارى
قضا و تقديرات
نعمت و آسايش
هنگام بلا و مصيبت، باید صبور و بردبار بود.
در موارد قضاء و قدر الهى، باید تسليم بود.
هنگام نعمت الهى، باید شاكر و سپاسگزار بود.