به نام خدا

در ادامه آشنایی با سوره حشر …

نام اين سوره از آيه دوم آن گرفته شده كه سخن از “حشر” يعنى اجتماع يهود براى كوچ كردن از مدينه، و يا حشر مسلمين براى بيرون راندن آنها به ميان آمده است.

و بالاخره اين سوره نيز يكى از سوره‏هاى “مسبّحات” است، كه با تسبيح خداوند شروع شده، و اتفاقا پايان آن نيز با تسبيح الهى است.

فضيلت تلاوت سوره:
در حديثى از پيغمبر گرامى صلّى اللّه عليه و آله مى‏خوانيم: «هر كس سوره حشر را بخواند تمام بهشت و دوزخ و عرش و كرسى و حجاب و آسمانها و زمينهاى هفتگانه و حشرات و بادها و پرندگان و درختان و جنبندگان و خورشيد و ماه و فرشتگان همگى بر او رحمت مى‏فرستند، و براى او استغفار مى‏كنند، و اگر در آن روز يا در آن شب بميرد شهيد مرده است».

بدون شك اينها همه آثار انديشه در محتواى سوره است كه از قرائت آن ناشى مى‏شود و در زندگى انسان پرتو افكن مى‏گردد.

پ.ن طلبه زینبیه 3: مجرب است که در هنگام سختی و خواستن حاجتی از خدا نیت کرده و تا 40 شب سوره حشر را بخوانید تاثیر عجیبی دارد.

با سلام

با توجه به اینکه کتاب آسمانی قرآن یکی از بهترین منابع برای ما انسان هاست تا بتوانیم هر آنچه برای زندگی دنیوی و اخروی نیاز داریم از آن بهره بگیریم، بر آن شدم تا در هر مجالی در این دفتر مجازی به معرفی بیشتر سوره ای از قرآن بپردازیم. تا از مفاهیم بلند آیاتش ذره ای دریابیم. در این بخش با سوره حشـــر، یکی از سوره های مهم و تکان دهنده قرآن که فضیلت های بسیاری در خود نهفته دارد آشنا می شویم. در طی مراحلی هر بار قسمتی از تفسیر این سوره را با هم مرور می کنیم.

امید است تا بتوانیم از رهروان واقعی و عمل کنندگان به قرآن باشیم.

سوره حشــــر /59

اين سوره در «مدينه» نازل شده و داراى 24 آيه است‏.

محتواى سوره:
اين سوره- كه بيشتر ناظر به داستان مبارزه مسلمانان با جمعى از يهود به نام “يهود بنى نضير” است- از سوره‏هاى مهم و بيدارگر و تكان دهنده قرآن مجيد است، و تناسب بسيار نزديكى با آخرين آيات سوره قبل دارد كه وعده پيروزى در آن به «حزب اللّه» داده شده است.

محتواى اين سوره را مى‏توان در شش بخش خلاصه كرد:

در بخش اول كه تنها يك آيه است سخن از تسبيح و تنزيه عمومى موجودات در برابر خداوند عظيم و حكيم است.

در بخش دوم كه از آيه 2 تا 10 مى‏باشد ماجراى درگيرى مسلمانان را با يهود پيمان شكن مدينه بازگو مى‏كند.

در بخش سوم كه از آيه 11 تا 17 را تشكيل مى‏دهد داستان منافقان مدينه آمده است كه با يهود در اين برنامه همكارى نزديك داشتند.

بخش چهارم مشتمل بر يك سلسله اندرزها و نصايح كلى نسبت به عموم مسلمانان است.

بخش پنجم كه فقط يك آيه است، توصيف بليغى است از قرآن.

و بالاخره در بخش ششم قسمت مهمى از اوصاف جمال و جلال خدا و اسماء حسناى او را بر مى‏شمرد كه به انسان در طريق معرفة اللّه كمك شايان مى‏كند.

برگزيده تفسير نمونه، ج‏5، ص: 134

گردآوری و تنظیم: اندیشه گرایش “تفسیر”

*دل آرام گیرد با یاد خدا*

سوگند به روز وقتی نور می گیرد و به شب وقتی آرام می گیرد که من نه تو را رها کرده‌ام و نه با تو دشمنی کرده‌ام.(ضحی۱-۲)

افسوس که هر کس را به تو فرستادم تا به تو بگویم دوستت دارم و راهی پیش پایت بگذارم او را به سخره گرفتی.(یس ۳۰)

و هیچ پیامی از پیام هایم به تو نرسید مگر از آن روی گردانیدی.(انعام ۴)

و با خشم رفتی و فکر کردی هرگز بر تو قدرتی نداشته ام.(انبیا ۸۷)

و مرا به مبارزه طلبیدی و چنان متوهم شدی که گمان بردی خودت بر همه چیز قدرت داری. (یونس ۲۴)

و این در حالی بود که حتی مگسی را نمی توانستی و نمی توانی بیافرینی و اگر مگسی از تو چیزی بگیرد نمی توانی از او پس بگیری.(حج ۷۳)

پس چون مشکلات از بالا و پایین آمدند و چشمهایت از وحشت فرورفتند و تمام وجودت لرزید چه لرزشی، گفتم کمک هایم در راه است و چشم دوختم ببینم که باورم میکنی اما به من گمان بردی چه گمان هایی.(احزاب ۱۰)

تا زمین با آن فراخی بر تو تنگ آمد پس حتی از خودت هم به تنگ آمدی و یقین کردی که هیچ پناهی جز من نداری، پس من به سوی تو بازگشتم تا تو نیز به سوی من بازگردی ، که من مهربانترینم در بازگشتن.(توبه ۱۱۸)

وقتی در تاریکی ها مرا به زاری خواندی که اگر تو را برهانم با من می‌مانی، تو را از اندوه رهانیدم اما باز مرا با دیگری در عشقت شریک کردی.(انعام ۶۳-۶۴)

این عادت دیرینه ات بوده است، هرگاه که خوشحالت کردم از من روی گردانیدی و رویت را آن طرفی کردی و هروقت سختی به تو رسید از من ناامید شده‌ای.(اسرا ۸۳)

آیا من برنداشتم از دوشت باری که می شکست پشتت را؟(سوره شرح ۲-۳)

غیر از من خدایی برایت خدایی کرده است؟(اعراف ۵۹)

پس به کجا می روی؟(تکویر۲۶)

پس از این سخن دیگر به کدام سخن می خواهی ایمان بیاوری؟(مرسلات ۵۰)

چه چیز جز بخشندگی ام باعث شد تا مرا که می بینی خودت را بگیری؟(انفطار ۶)

مرا به یاد می آوری ؟ من همانم که بادها را می فرستم تا ابرها را در آسمان پهن کنند و ابرها را پاره پاره به هم فشرده می کنم تا قطره ای باران از خلال آن ها بیرون آید و به خواست من به تو اصابت کند تا تو فقط لبخند بزنی، و این در حالی بود که پیش از فرو افتادن آن قطره باران، ناامیدی تو را پوشانده بود.(روم ۴۸)

من همانم که می دانم در روز روحت چه جراحت هایی برمی دارد ، و در شب روحت را در خواب به تمامی بازمی ستانم تا به آن آرامش دهم و روز بعد دوباره آن را به زندگی برمی انگیزانم و تا مرگت که به سویم بازگردی به این کارادامه می دهم.(انعام ۶۰)

من همانم که وقتی می ترسی به تو امنیت می‌دهم.(قریش ۳)

برگرد، مطمئن برگرد، تا یک بار دیگر با هم باشیم.(فجر ۲۸-۲۹)

تا یک بار دیگر دوست داشتن همدیگر را تجربه کنیم.(مائده ۵۴)

فرهنگ محاوره، فرهنگ مـــردم است نه مردان و قرآن کریم هم بر اساس همین ‌فرهنگ محاوره سخن مى‌گوید. گاهى ذات اقدس الله مى‌فرماید: مریم علیها السلام ‌نمونه مردم خوب است، یا آسیه نمونه مردم خوب است ”وضرب الله مثلا للذین آمنوا ‌امراه فرعون 1“

در مورد زن نوح و لوط هم فرمود اینها نمونه مردم بد هستند. ”ضرب الله ‌مثلا للذین کفروا امراه نوح وامراه لوط 2”  ائمه‌(علیهم السلام) نمونه مردم خوبند و همه ‌افراد جامعه، چه زن و چه مرد باید به آنها اقتدا کنند، فاطمه زهرا‌(سلام الله علیها) هم ‌این‌چنین است، نمونه مردم خوب است، نه نمونه زنان خوب. ذات اقدس الله در آیه‌اى که ‌تلاوت شد نفرمود نمونه زنان خوب زن فرعون است، نفرمود نمونه زنان خوب مریم است ‌بلکه فرمود مریم و آسیه نمونه مردم خوب هستند.‌

خلاصه انسان خوب، نمونه انسان‌هاى دیگر است چه مرد باشد چه زن. خداوند ‌متعال در سوره مبارکه‌ ‌نحل مى‌فرماید: ”من عمل صالحا من ذکر او انثى وهو مومن ‌فلنحیینه حیوه طیبه 3” اگر کسى داراى جان و عقیده سالم بود و کارهاى صالح انجام ‌داد، زن باشد یا مرد، ما به او حیات طیبه مى‌دهیم.

در اواخر سوره‌ ‌آل‌عمران (که ‌مستحب است انسان موقعى که براى نماز شب بر مى‌خیزد آن جملات را قرائت کند) ‌آنجا آمده است ”فاستجاب لهم ربهم انى لا اضیع عمل عامل منکم من ذکر او انثى ‌بعضکم من بعض 4”

اگر کسى مومن باشد و عمل خیر انجام دهد چه زن و چه مرد، اجر ‌او را ضایع نمى‌کنیم. در سوره مبارکه احزاب هم مفصلا مردان و زنان را کنار هم ذکر ‌مى‌کند. ”ان المسلمین والمسلمات والمومنین والمومنات والقانتین والقانتاتا 5“‌ بنابراین هرگز خطاب‌هاى قرآنى به مردان نیست، خطاب به مردم است.‌
————————————-
پی نوشت
‌(1 سوره تحریم، آیه‌11 ‌
‌(2 سوره تحریم، آیه‌‌‌10 ‌
‌(3 سوره‌ ‌نحل، آیه97 ‌
‌(4 سوره آل‌عمران، آیه‌‌195 ‌
‌(5 سوره احزاب، آیه‌‌‌35 ‌

نویسنده: علامه جوادى آملى

منبع: روزنامه رسالت