در ادامه موضوع: شنونده خوبی نباشید

گاهی غیبت خوب است

بدیهی است که آشکار کردن برخی ایرادات افراد در برخی موارد و مواضع حساس، جایز و حتی واجب است یا مومن برای خود حرمتی باقی نگذاشته که لازم باشد آن را حفظ کنیم! یا اینکه مصلحت مهمتری از پوشاندن عیبش آمده و این دو دسته را بعضی علما جزیی تر و روشن تر بیان کرده اند:

دادخواهی :

اگر انسان برای دادخواهی نزد کسی که می تواند حق او را بگیرد از دیگری که بر او ظلم نموده، تظلم و دادخواهی کند به گونه ای که مستلزم ذکر نام او باشد،اشکال ندارد. بنابراین اگر غیبت ظالم،باعث رفع ظلم شود(شنونده،قاضی یا شخصی باشد که بتواند مثلا با نصیحت ظالم رفع ظلم کند) اشکال ندارد. 1

غیبت فاسق:

غیبت کردن از کسی که فسقش آشکار باشد،اشکالی ندارد. مثل اینکه ظرف شراب را آشکارا در خیابان و بازار به دست گرفته ،بیاشامد ، یا اینکه کسی پرده حیا را انداخته ، در حضور مردم بی محابا به گناه اقدام می کند، مثلا کسی که ریش تراش است بگوییم ریش تراش است. امام صادق (ع) می فرماید:«هر گاه فاسق به فسق خود تظاهر نماید،احترامی ندارد و غیبت او جایز است.»2

بی اثر کردن شهادت غلط:

هنگامی که انسان ببیند شخص فاسقی در دادگاه بر امری شهادت می دهد یا روایتی نقل می کند،برای حفظ حقوق مسلمانان و احکام شرع باید هر چه درباره او می داند،بیان کند.

برای مشورت:

هرگاه مسلمانی با کسی در خصوص معامله ای یا شناخت شخص دیگری مشورت نمود و طرف مشورت ، عیبی از شخص می داند که اگر نگوید معامله صورت می گیرد و مسلمان به ضرر می افتد یا این که امری تحقق می یابد(مانند ازدواج) که مشورت کننده لطمه جبران ناپذیری می بیند،ذکر آن عیب مانعی ندارد.3

نهی منکر:

غیبت کردن به قصد نهی منکر ،با شرایط آن مانعی ندارد؛ به این معنا که هر گاه منکری را از مسلمانی ببیند و بداند اگز غیبتش را بکند،آن را ترک می کند،جایز نیست.البته اگر مفسده هتک آبروی مسلمان،بیشتر از مفسده منکری که مشغول آن است باشد، غیبت کردنش جایز نیست،هر چند یقین داشته باشد که به واسطه غیبت کردن ، آن گناه را ترک خواهد کرد.

رد جایگاه دروغین:

غیبت کسی که ادعایی به دروغ مطرح می کند.مانند رد کردن کسی که به دروغ ادعای نسبت فرزندی با دیگری می کند،زیرا مصلحت حفظ انساب و خانواده ،مقدم بر مفسده هتک ادعاکننده است.
حجت الاسلام قرائتی هم در این رابطه معتقدند: غیبت کردن مظلوم از ظالم برای استیضاح او جایز است و این مورد از مواردی است که خداوند اجازه غیبت را به انسان داده است. غیبت درباره فردی که دارای عقیده غلط است به معنای مرزبانی از افکار است و ایرادی ندارد. همچنین مشورت کردن با هدف تحقیق و تجسس درباره شریک آینده زندگی، رفتن نزد قاضی جهت گواهی دادن برای اعاده حیثیت کسی و غیبت درباره کسی جهت رد ادعای پوچ او از جمله مواردی است که غیبت کردن درباره آن جایز است.

—————————-

1- آیت الله سید عبدالحسین دستغیب ،گناهان کبیره
2- وسایل الشیعه
3- آیت الله سید عبدالحسین دستغیب ،همان.

مطلب بعدی:

چرا گوشت مرده خوردن؟

منبع: هفته نامه زن روز، نیلوفر حاج قاضی